Relatie Isaac Adriaensen Dirckx en Janneke Franse
Isaac Adriaensen Dirckx (generatie III) had een relatie met Janneke Franse, welke gedoopt werd op 15 februari 1660 in de Nederduitsch Gereformeerde kerk te Breskens als dochter van Jacob Fransen en Francijntje Schoonaert. Uit deze relatie werd in 1687 een zoon geboren, gedoopt op 2 februari 1687 te Breskens en daarbij de naam Isaac kreeg. Genoemd naar Isaac Dirckx, die volgens de verklaring van de moeder de vader van het kind zou zijn. Het kind Isaac volgt de genealogie onder IV. Het is biologisch niet meer te bewijzen dat het de daadwerkelijk de zoon van Isaac Adriaensen is. De eerste drie generaties in de genealogie berusten derhalve op de verklaring van Janneke Franse én op het feit dat aan het kind de naam Dirckx werd toegekend. De relatie tussen Janneke Franse en Isaac Adriaensen Dirckx is van korte duur en houdt op te bestaan.
Isaac Adriaensen gaat op 11 september 1688 te Breskens in ondertrouw met Janneke Lievens de Vrije, weduwe van Adriaen Anthonijssen, welke geboren werd in 1646 te Westkapelle op het eiland Walcheren. De geboden vinden plaats te Breskens op 12 en 19 september en op 10 oktober. Het voorgenomen huwelijk tussen Isaac en Janneke wordt voorafgegaan door een gebeurtenis die belangrijk is voor de aansluiting tussen deze en de eerdere generaties én de komende generaties van de familie Dirckx-Dirkx-Dirks. In de akte van de Kerkeraad van de Nederduitsch Gereformeerde kerk te Breskens uit 1688 staan bij hun ondertrouw en de daaraan verbonden afkondigingen een aantal feiten vermeld over de eerdere relatie tussen Isaac Adriaensen en Janneke Franse. Op dezelfde dag dat Isaac Adriaensen in ondertrouw gaat met Janneke Lievens de Vrije, worden de drie geboden door Janneke Franse (in de akte Janneken Schoonaerdt genoemd) geopponeerd. Zij verzet zich dus tegen het voorgenomen huwelijk en haar verzet wordt door de Gereformeerde Kerkeraad ingewilligd. Om toch te kunnen trouwen wordt er namens Isaac een overeenkomst met Janneke gesloten, waarmee zij accoord gaat. In de notulen van de Kerkenraad van 11 september 1688 staat hierover :
“… Isaack Adriaensen, jonge man, sullende ondertrouw doen met Janneken de Vrije weduwe van meester Adriaen Antheunissen, is in oppositie gecoomen Janneken Schoonaerdt, seggende een kint bij de voorschreve bruydegom te hebben, nogh in leven sijnde, derhalven versoeckt den ondertrouw niet te willen opneemen, ’t welck haer is ingewillight. …”
“… Dogh de voornoemde Isaack Adriaensen, door goede mannen (te weeten sijn vader en Jan Jacq, beneffens Thomas Jacobs wegen Janneken Schoonaerts) overeen gecoomen sijnde wegens seecker getroffen accoort, heeft voornoemde Janneken Schoonaarts toegelaaten ondertrouw op te neemen, welcke geschiet is. …”
Hierdoor kunnen de geboden vervolgens weer plaatsvinden. Echter op 25 september 1688 loochent Isaac dat hij opdracht heeft gegeven voor deze overeenkomst. Hierdoor wordt op verzoek van Janneke de derde afkondiging opnieuw tegen-gehouden. Vervolgens gaat zij om onbekende reden toch weer accoord met de huwelijksvoltrekking, echter nu stuit bailliu Esaias de Coster (de plaatsvervanger van de Vrijheer van Breskens) ambtshalve de geboden. De reden daarvan is ook niet bekend. Pas op 6 oktober 1688 laat de bailliu zijn bezwaar vallen en kunnen de geboden wederom voortgang vinden. In de notulen van de Kerkenraad van 25 september 1688 staat hierover :
“…De voorschreve Isaack Adriaensen, daerna loochende eenige last gegeven te hebben aen Jan Jacq, ofte yemand anders, om een accoort te maecken wegens Janneken Schoonaart, op haere pretentie tegens den bruydegom voornoemt, sijn de houwelijcks proclamatiën (sullende sijn de derde afcondinge) door haer geïnterdiceert, haer selven geaddresseert hebbende aen den lekenraat, hebben haer versoeck ingewillight. …”
“… Daerna van Janneken Schoonaart onslagen sijnde, sijn de houwelijks proclamatien opgehouden, door interdictie van de heer balliouw Esaias de Coster (ex officio) welcke deselve wederom ontslaagen heeft op den 6e october 1688. …”
De inhoud van een mogelijke overeenkomst tussen Isaac Adriaensen en Janneke Franse is niet in de akten vermeld. Waarschijnlijk is een en ander gewoon onderhands geschied. Maar de Kerkeraad van destijds willigt zo’n verzoek tot stuiting niet zomaar in. Dus iedereen moet er van overtuigd zijn geweest, dat Isaac de biologische vader van het kind van Janneke Franse was. Hetzelfde geldt voor het accorderen. Al was er bij Isaac Adriaensen maar enige reden van twijfel geweest, dan kon hij Janneke immers gemakkelijk wegens smaad aanklagen. Gezien haar positie had zij daarvoor weinig verweer gehad en ontbraken haar de financiële middelen. Maar zolang Isaac nog niet getrouwd was, kon zij nog altijd de hoop koesteren, dat hij wellicht met haar zou trouwen. Op het moment dat hij een ander wilt trouwen is die hoop verloren en onderneemt zij dus actie. Het kind geboren uit de relatie tussen Isaac Adriaensen en Janneke krijgt de naam Isaac Dirckx. Maar Isaac Adriaensen trouwt niet met Janneke Franse, waardoor zij haar eerdere liefde verliest. In de notulen van de Gereformeerde Kerkenraad van 3 oktober 1688 staat verder nog :
“… Consistorye gehouden, wegens de besoeckinge der ledemaaten Breskens binnen.
Heeft sich geexcuseert tot des heeren avontmaal te coomen Janneken Schoonaart, om redenen hier boven genoemt …”
Uiteindelijk kunnen Isaac Adriaensen Dirckx en Janneke Lievens de Vrije op 13 oktober 1688 trouwen in de Nederduitsch Gereformeerde kerk te Breskens. Het huwelijk wordt gesloten door predikant Petrus Potteij. Getuigen hierbij zijn, zijn vader Adriaen Dircks, Johannes Lievens de Vrije, Josintie Jannis en Jacomintie Adriaensen (lees : Jaquemijntje Dirks).
De ondertekening van de huwelijksakte van Isaac Adriaensen Dirckx en Janneke Lievens de Vrije.
Janneke Franse trouwt op haar beurt op 10 augustus 1692 te Breskens, ondertrouw op 26 juli 1692 te Breskens, met
Joos van der Steen, jongeman van Sommergam (lees: Zomergem ofwel Somergem, een plaats in de huidige Belgische provincie Oost-Vlaanderen). De geboden vinden plaats te Breskens op 27 juli, 3 en 10 augustus. De trouwgetuigen zijn : Jeroen Desiteur, Paulis de Smidt, Francijna Schoonaers (moeder van de bruid) en Jannetje Cornelis. Uit dit huwelijk wordt te Breskens een kind geboren dat dood ter wereld komt. Het kind wordt naamloos op 25 februari 1695 te Breskens begraven. Janneke Franse overlijdt enkele dagen later, op 35-jarige leeftijd, te Breskens en wordt aldaar op 2 maart 1695 begraven. Haar zoon Isaac Dirckx is dan 8 jaar.
